İzmir kent belleğine bir yolculuk: Foto Gagin

Kitapseverler kitap fuarının bir kez daha kapılarını açmasından çok mutlu. Bu yıl da kitap kurtları 18-27 Nisan günleri arasında Kültürpark’taki çeşitli yayınevlerinin sergileme alanlarında dolanıp duracak, beğendikleri yazarlarla sohbet edip kitaplarını imzalatacak, ünlü sanat insanlarıyla söyleşilere katılma olanağı bulacaklar.
Ülkemizde kitap fuarlarının ilki TÜYAP ve Türkiye Yayıncılar Birliğinin işbirliğiyle 1982 yılında İstanbul’da gerçekleşti. İzmir’deki kitap fuarlarının başlangıç tarihi ise 1996 sonbaharına uzanıyor. Bu kültürel etkinliğin yalnızca İzmir’e değil Anadolu’nun birçok kentine ulaşmasını sağlayan isimlerin başında gelen Deniz Kavukçuoğlu’nu bu vesileyle hasretle anıyorum.
İzmir’deki Kitap fuarını yılda 2 kez olmak üzere 4 yıldır İZKİTAP düzenliyor. Bu yılki Fuarın ana konusu “Çocuk ve Sanat”; onur konuğu ise bu temaya uygun olarak seçilen karikatürist Behiç Ak. Etkinlikleri İzmir Büyükşehir Belediyesinin sosyal medya sayfalarından izlemek mümkün.

Kent belleğine yolculuk 
Fuar vesilesiyle yayınlandığı günden beri okuyucularımıza tanıtmak istediğim bir kitaptan söz etmek istiyorum. Üç yazarı var: Murat Bengisu-İpek Cabadak-Sebastian Gagin. Kitabın adı: “FOTO GAGİN ve İZMİR FOTOĞRAF KÜLTÜRÜ”. Siz Kitabın adındaki sınırlı tanıma bakmayın; bana göre İzmir’in 20. yüzyıldaki yakın tarihine doğru bir yolculuk bu. Giriş yazısında şöyle deniyor:
“Kitabın amacı, Osmanlı kimliğinden sıyrılıp Cumhuriyet rejimine ve demokrasiye ayak uydurmaya çalışan bir toplumun bu geçiş dönemine tanık bir fotoğrafçı ve onun karanlık odasında basılmış fotoğrafların hâlâ – yüz yıl sonra dahi – bize anlatabildiklerini, o yıllara şahit olanların ve bizzat Foto Gagin’de fotoğraf çektiren kişilerin katkılarıyla zenginleştirmek, günümüz okurlarına ve araştırmacılarına İzmir’in bu dönemiyle ilgili ayrıntılı bir bilgi birikimi sunmaktır.”
Kitabın ilk 4 bölümü fotoğrafçılık tarihi, İzmir’de fotoğrafçılığın geçmişi, Gagin’in dünyası ile fotoğraf Stüdyosu ve tasarım üzerine bilgiler içeriyor. Daha sonraki bölümlerde, İzmir Kent yaşamının renkli bir parçası olan Karataş’a, orada yaşayanlarla yapılan söyleşilere ve son olarak İzmirli Yahudi bir fotoğrafçı olan Aleksandro Gagin ailesinin Arjantin’e gidişine uzanıyoruz.

Karataş’ta yaşam
Yazarlarının belirttiği gibi “bu kitap, İzmir’de stüdyo fotoğrafçılığına Geç Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlayıp 1951 yılına kadar, önemli katkılar sağlamış, Erken Cumhuriyet dönemine tanıklık etmiş bir fotoğraf ustası Aleksandro Gagin ve fotoğrafhanesi Foto Gagin ile ilgili uzun erimli ve kapsamlı bir araştırmaya dayanmakta... Yahudi kimliğinden ve fotoğraflardan yola çıkarak İzmir’deki Yahudi kültürünü; Karataş’tan hareketle de bu semt ve çevresinde Müslüman ve Yahudi toplulukların ortak yaşamlarını, komşuluk ilişkilerini ve dostluklarını anlatmaktadır.”
‘İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları’ tarafından basılan ‘FOTO GAGİN’, özellikle iyi bir koleksiyoncu olan kitabın yazarlarından İpek Cabadak’ın arşivinden İzmir Kent belleğine ilişkin çok değerli fotoğraflar ve onların yansıttığı anıları, Karataş’taki yaşam tarzının yansımasını içeriyor.
Kitabın yazarlarından Sebastian Gagin’in, kitabın ana kahramanı olan Aleksandro Gagin’in torununun oğlu olması da kitaba ayrı bir anlam ve içerik katmış. Yazarlara Arjantin’deki koleksiyona erişme olanağı vermiş.
 Prof. Dr. Murat Bengisu ve İpek Cabadak 19 ve 20 Nisan günleri Kitap Fuarındaki S9 numaralı sergi alanında saat 14-16 arası kitaplarını imzalayacaklar. Foto Gagin ve İzmir Fotoğraf Kültürü, giderek o zamanların Karataş’ındaki yaşam üzerine daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyenlerin orada bulunmasını öneririm.
 Kent belleğine yolculuk anlamına gelen kitaptaki fotoğrafları incelerken aklıma şu soru takıldı: İçinde yaşadığımız dijital çağda, dijital fotoğraf makinalarıyla, bırakın fotoğraf makinalarını, cep telefonlarıyla çekilen anı görüntüleriyle böylesi bir bellek yolculuğu yapmak mümkün olabilecek mi?